Verslag van de COVM vergadering 17-11-2025
Tijdens de COVM vergadering kwamen er weer interessante zaken aan de orde. De provinciale media besteden er ook aandacht aan. Hieronder een samenvatting van de belangrijkste zaken:
Drones boven vliegbasis:
In Belgie vraagt de luchtmacht omwonenden om hulp bij het signaleren van drones. Moeten omwonenden van ‘onze ‘ vliegbasis hier ook op letten? De waarnemend basiscommandant liet weten dat Defensie de omwonenden hierover niet specifiek gaat benaderen. Maar vraagt wel, net zoals u altijd doet, bij waarnemingen die u niet vertrouwtt dat te melden aan de politie.
Klachten:
Het aantal klachten (145) in de maanden mei tot en met september van dit jaar waren aanzienlijk minder dan vorig jaar. Toen waren er van april tot en met september 543. Een groot verschil. Niet duidelijk is waardoor de grote afname is veroorzaakt. Het kan liggen aan de vermindering van het aantal geluidspieken sinds december 2024 door een andere manier van starten. Mogelijk speelt ook een hogere acceptatiegraad een rol vanwege de onrust in Europa.
Het indienen van klachten zal makkelijker gemaakt worden. Er komt een nieuw klachtenformulier dat meer informatie voor zowel defensie als de klachtenwerkgroep oplevert. De vliegbeweging wordt direct gekoppeld aan de klacht. Bij de beantwoording zal Defensie sterker inzetten op persoonlijk contact. Hiermee wordt een wens van de werkgroep klachten ingevuld.
De basiscommandant gaf antwoord op 9 vragen van de werkgroep klachten. Deze gingen over de meest voorkomende klachten en hoe dit voorkomen zou kunnen worden. De werkgroep klachten leest elke klacht en probeert daar verbeteropties uit te halen.
Geluidsisolatie:
De landelijke Stuurgroep geluid F-35 heeft begin dit jaar negen adviezen gegeven aan de minister van Defensie. Zie: Stuurgroep adviseert Defensie om de geluidsisolatie te verbeteren – Marsum.info
Een daarvan is om de woningen die al geïsoleerd zijn tegen vliegtuiglawaai (ca 900 woningen) een update aan te bieden i.v.m. het zwaardere geluid van de F-35. De minister heeft een werkgroep ingesteld die deze adviezen nu aan het uitwerken is. Begin volgend jaar wordt uitsluitsel verwacht. Staatssecretaris Tuinman heeft in een gesprek met Gerard Veldman en Geert Verf op 2 oktober laten weten dat hij in beginsel positief staat tegenover de adviezen.
Auditcommissie geluidsmeetnet:
De Auditcommissie deed verslag van haar werkzaamheden gedurende het afgelopen half jaar. Zie Word verslag onderaan dit artikel. De belangrijkste resultaten waren: Daling van het aantal hoge geluidspieken met zo’n 60% en de pogingen om dit verder te laten dalen door verandering startprofiel van de F-35. De start van een groot gezondheidsonderzoek naar de mogelijke effecten op de gezondheid door vliegtuiglawaai en het onderzoek naar de kans op gehoorschade ligt bij het RIVM die daar binnenkort mee zal beginnen.
Wet op Defensiegereedheid:
De voorgenomen wet veroorzaakt onrust bij omwonenden, zowel inhoudelijk als procedureel. Om met dat laatste te beginnen: Medio juni werd het plan voor deze wet bekend gemaakt. Indienen van zienswijzen was mogelijk tot 4 juli. Daarna kunnen bewoners geen inbreng meer hebben. In de COVM van 2 juni jl werd hier niet over gesproken. Dat komt de zorgvuldigheid niet ten goede.
In de wet op Defensiegereedheid staat o.a.:
“Om toch over de juiste geoefendheid te kunnen beschikken, is het nodig om
vrijstelling te hebben van de regeling beperking geluidshinder en de nachtstraffactor
niet van toepassing te verklaren of de geluidscontour te mogen overschrijden”.
Ook wordt de behoefte genoemd om zomerdag in de nacht te gaan vliegen.
Gerard Veldman en Geert Verf hebben hun zorgen kenbaar gemaakt aan de Staatssecretaris in het gesprek op 2 oktober. De Staatssecretaris en de basiscommandant noemden dat de geluidscontouren in stand blijven, maar dat de mogelijkheid zich kan voordoen dat vliegers nog bepaalde oefeningen moeten doen voor een eventuele uitzending naar een conflictgebied. “Het laatste zetje nog even mee te geven”. Dit kan een kleine overschrijding van de contouren geven. Verf en Veldman snappen dat de noodzaak hiertoe incidenteel kan zijn. Ze hebben gevraagd of dit dan ook zo in de nieuwe wet beschreven kan worden. Eerder hebben ze in hun zienswijze daar 9 suggesties voor gedaan. “Neem dat gewoon over, dan zijn wij tevreden en kunt u de oefeningen doen die nodig zijn. We hopen dat u door voldoende avondvliegen in de winterperiode inhaal-avondvluchten middernacht in de zomer zoveel mogelijk kunt voorkomen. Neem naast de belangen van Defensie, ook de belangen voor de omwonenden mee in de nieuwe wet”. Wethouder de Haan van gemeente Leeuwarden ondersteunde dit door op te merken dat er vanuit de gemeente een soortgelijke zienswijze was ingediend. Er volgde geen harde toezegging, maar het wordt vervolgd. De Tweede Kamer zal het wetsvoorstel nog moeten behandelen. Zaak om het bij hen ook onder de aandacht te brengen. Mogelijk kiest Defensie ervoor om het wetsvoorstel nog wat aan te passen op basis van de ingediende zienswijzen. Zie ook: Kabaal in de nacht? Zo probeert Vliegbasis Leeuwarden omwonenden gerust te stellen – Leeuwarder Courant
Informatie over gebruik vliegbasis:
De wrn basiscommandant liet weten dat 2025 een druk jaar is geweest door de uitzendingen naar Polen en nu naar oefengebieden in de VS. Deze oefening duurt een week langer dan gepland. Dat betekent meer export van geluid. Hierdoor is er nog geluidsruimte over om in week 50 een week avond te gaan vliegen. Het gaf ook ruimte om aan het verzoek van de Auditcommissie tegemoet te komen om nog dit jaar vergelijkingsvluchten (met en zonder naverbrander) te gaan houden. Verder is er in week 4 en 6 avondvliegen gepland. Als dat zo blijft zijn dat “slechts” drie weken avondvliegen in een winterseizoen. Met de F-16 waren dat er rond de tien.
Volgend jaar zal hier geen Frisian-flag of Ramstein-flag gehouden worden. De Ramsteinflag is elders gepland. Wel zal de WIC (internationale wapeninstructeursopleiding) hier weer plaatsvinden. Goed nieuws is dat het intensieve vliegverkeer na de zomervakantie zal plaatsvinden in Noorwegen (waar omwonenden eerder ook om gevraagd hebben). Dit betreft ook het examendeel dat eerder veel vliegbewegingen en geluidshinder met zich meebracht. Kortom: Voor volgend jaar zijn er op dit moment geen intensieve oefenperiodes te verwachten.
Herindeling Luchtruim:
Met ingang van 2030 zal het Nederlandse Luchtruim anders ingedeeld gaan worden. Het zuidelijk militaire oefenterrein wordt gesloten. Hierdoor kunnen de vliegtuigen van en naar Schiphol via een kortere route vliegen. Geeft per saldo minder uitstoot. Het noordelijk militair oefenterrein wordt vergroot. De Duitsers kunnen hier ook gebruik van maken. Verf zei in een Belgische krant gelezen te hebben dat de Belgische Luchtmacht heeft verzocht of ze ook in het Nederlandse luchtruim mogen gaan vliegen. Vraag is of dit incidenteel is of structureel. Bij mooi weer zullen de vliegtuigen boven de Noordzee oefenen, bij slecht weer boven land. Opj een hoogte van 6 km. zullen we er naar verwachting niet veel hinder van hebben, maar bij de minimale vlieghoogte van 2 km. hoor je het wel. Tot zo’n 80 dB(A) leerde ons eerder via het geluidsmeetnet. Wrn. basiscommandant vertelde dat het vliegen van Belgen in ons luchtruim “as usual” is. Dat hoort bij een goede samenwerking. Verf: Als dat wederkerig is dan is het prima, maar dit lijkt meer op een structureel verzoek. Wordt vervolgd.
Volgend jaar zal de QRA ook weer vanuit vliegbasis Leeuwarden plaatsvinden. Nader bericht volgt.
En verder:
- In verband met aangescherpte privacyregels zullen in de vergaderstukken voortaan de namen niet meer genoemd worden, maar de functies van de sprekers. Die stukken worden dan zoals vanouds op de site van de COVM geplaatst, zodat iedereen ze kan lezen.
- De wrn basiscommandant vertelde dat de aanvraag voor de Omgevingsvergunning bijna klaar was. Naar verwachting zal eind dit jaar de mogelijkheid zijn om zienswijzen in te dienen.
- De Wet Natuurvergunning is nog onder de rechter. Het hoger beroep loopt. Defensie wacht de uitkomsten af.
- Verder is de vliegbasis in overleg met het Wetterskip over een watervergunning en ook loopt er een proef voor sanering m.b.t. de vervuilde Pfas grond aan de oostkant van de vliegbasis. Defensie wil dit zo snel als mogelijk afronden.
- Sprak huisarts F. Kalsbeek uit Stiens in met o.a. het verzoek om het onderzoek naar gehoorschade niet te laten vallen onder het algemene gezondheidsonderzoek, maar daar apart op te focussen. De Auditcommissie is hier eerder ook al achter aan geweest en zal dit verder oppakken.
- Sprak omwonende E. Hovenga in om het belang van het gezondheidsonderzoek nog eens te onderstrepen. Ze woont en werkt in een zeer zwaar met geluid belast gebied (dicht bij de baankop). Als de Wet op Defensiegereedheid nog meer vluchten kunnen geven, dan zorgt dat voor een verslechtering. Ook vroeg ze andacht voor de negatieve gevolgen van de kerosinelucht. Eerder heeft het TNO hier onderzoek naar gedaan. De bevindingen kunt u lezen in: TNO maakt luchtkwaliteit rondom vliegvelden inzichtelijk
- Deelde Betting Kroese, ambtenaar van gemeente Leeuwarden, mee dat er waarschuwingswborden geplaatst zijn en nog zullen worden onder de vliegpaden aan de Jelsumer en Marsumerkant. Hiermee wordt passanten het advies gegeven om het gehoor te beschermen bij laag overvliegende vliegtuigen.
Gerard Veldman en Geert Verf